Optreden en gitaarspelen in een band is niet leuk!
01 October 2011|paul
Optreden is als het goed is leuk. Voor velen is optreden zelfs het hoogtepunt van hun hobby. En vrijwel alle optredens zijn ook leuk. Maar vorige week had ik een zeldzame avond. Een avond om snel te vergeten. Het was een optreden dat niet leuk was. En het was nota bene een optreden op een bruiloft, wat normaal gesproken een groot feest is met een bijzonder karakter. Ik zal in dit artikel een indruk proberen te geven van wat er allemaal niet leuk was en wat er allemaal misging. Enerzijds lekker om even mijn frustratie van me af te schrijven, maar anderzijds een wijze les. Welke zaken moet je als band contractueel goed afdekken en waar moet je allemaal aan denken?
Er is niemand…
Ik was gevraagd om vorige week in te vallen bij een coverband. Daar had ik positief op gereageerd, zonder te weten wat voor een avond het zou worden. Een klein verslagje… Het is drie uur ‘s middags en ik ga mijn spullen eens bij elkaar zetten. Versterker, gitaren, effecten, kabels, draadloze systemen, reserve onderdelen zoals batterijen en snaren en uiteraard een aantal outfits voor op het podium. De auto zit na het inladen op de voorstoelen na vol en het was een uur rijden naar de plaats van bestemming, ergens in het midden van het land (ik zal de naam niet noemen; stel je voor dat het bruidspaar het leest 😉 ). Op de plek van bestemming aangekomen, een discotheek, bleken er al een aantal bandleden en de jongens van het geluidsbedrijf te zijn. Echter, ze konden niet binnen want er was niemand. Er was afgesproken met het bruidspaar dat er vanaf 16:30 kon worden opgebouwd. Wellicht was dit niet doorgegeven, wellicht was het niet afgestemd, wellicht was het een foutje van de discotheek. Maar we konden niet binnen en telefonisch werd er niet opgenomen. En nu? We hadden verder weinig keus en moesten wachten totdat er iemand kwam opdagen. En dat gebeurde tegen 18:00.
De zaal zou om 20:30 opgegaan voor de gasten en we moesten om 21:00 beginnen met spelen. Het geluidsbedrijf (de PA) heeft normaal gesproken twee uur nodig om al het licht en geluid uit te laden, op te bouwen en aan te sluiten. Daarna moet je nog soundchecken, eten en omkleden. En het is op zich wel fijn als dat zonder stress kan en je ook de tijd hebt om goed te soundchecken zodat iedereen zichzelf in de gewenste mix kan horen. Als je om 20:30 klaar moet zijn met soundchecken omdat de gasten arriveren, dan wil je toch zeker wel om 17:00 binnen kunnen. Uiteindelijk waren we om 20:35 klaar met soundchecken toen de eerste mensen al binnen waren. En omdat we om 21:00 moesten beginnen konden we ons meteen gaan omkleden.
De les hieruit is dat je als band altijd contact moet hebben met de locatie. In 95% van de gevallen gaat het ook goed als je geen contact hebt, maar je kunt het risico niet lopen. Zorg dat het geluidsbedrijf dat jullie als band inhuren vooraf contact heeft met de locatie. Zorg dat ze randvoorwaarden rondom stroom, toegankelijkheid, geluidsnormen en aankomsttijden duidelijk doorspreken. Zorg ook dat je een mobiel telefoonnummer hebt in geval van nood.
We hebben honger…
De discotheek was een geweldige plek. het podium zat schuin in een hoek met een uitloop het publiek in voor de zangeressen. Het hing helemaal vol met lampen (dat is al snel in een discotheek) en zogenaamde movingheads (‘computer gestuurd intelligent licht’). Onze PA mocht hier ook gebruik van maken en kon de movingheads aansluiten op hun lichtcomputer. Dat beloofde wat! Na het uitladen van de bus van het geluidsbedrijf (de band hielp even mee, gezien de tijd) en het opbouwen en aansluiten van de muziekinstrumenten (keyboards, gitaren, versterkers, drumstel, etc.) konden we even niets doen. De jongens van het geluid waren druk bezig en het duurde nog zeker een uur voor we konden soundchecken. Het leek ons daarom een goed moment om te gaan eten.
Contractueel was er door de band met het bruidspaar vastgelegd dat er eten geregeld zou zijn voor 12 personen (band + crew). Dit leek dus prima geregeld. Echter, de locatie wist van niets. En aangezien het een discotheek was hadden ze ook geen gezonde maaltijd in huis. Het alternatief was om iets te gaan halen of om een frituurpan in de snackbar van de discotheek aan te zetten. Na overleg werd voor het laatste gekozen en zaten we tegen 20:00 nog snel half gare friet en een frikandel weg te werken. En veel tijd hadden we niet, want we moesten gaan soundchecken voordat het publiek arriveerde.
Het is goed om contractueel vast te leggen dat er eten geregeld moet zijn voor de band als deze rond etenstijd moet opbouwen, soundchecken of spelen. Belangrijk is ook om vast te leggen dat het om een gezonde maaltijd moet gaan, aangezien je er anders elke keer met friet en een frikandel vanaf komt. Voor een keer niet erg, maar niet echt een goede bodem voor een avond hard werken. Je kunt het eten door je klant contractueel ook laten afkopen, maar dan moet je zelf iets regelen. Het is handig om het afkopen prijstechnisch niet interessant te maken zodat je je daarmee niet hoeft bezig te houden (dat wil je namelijk niet als band). Zorg dat je afspraken maakt bij aankomst op de locatie over het tijdstip dat het eten klaar moet zijn. Dan weet je dat het geregeld is en kun je er wat betreft de planning ook rekening mee houden.
Het is donker en klein….
De kleedruimte is altijd een verrassing. Soms kom je terecht in echte artiesten kleedruimtes, zoals het hoort. Tafels en stoelen, spiegels, stromend water, een wc, genoeg ruimte voor een hele band en een gevarieerd en goed gevulde koelkast. De mooiste kleedruimte die ik meegemaakt heb had ook nog een 6 persoons jacuzzi, maar dat is zeldzaam 🙂 Maar het komt ook vaak voor, zeker in kroegen, dat het behelpen is in het voorraadhok of een ander afgelegen kamertje. En dat heeft ook wel zijn charmes. vorige week bleek er geen fatsoenlijke kleedruimte te zijn. Uiteindelijk mochten we omkleden in een klein donker en vochtig kamertje dat met een deur schuin achter het podium zat. Op zich geen probleem. Echter, er was geen spiegel, geen koelkast en heel weinig plek om met een hele band in de pauzes te verblijven. Het meest vervelende was dat de wc zich aan de andere kant van de discotheek bevond en dat je om daar te komen over het podium en door het publiek heen moest. Verre van ideaal dus.
Zorg dat er goede afspraken gemaakt worden over een kleedruimte of dat je op zijn minst weet wat je te wachten staat zodat je er rekening mee kunt houden of ‘nee’ kunt zeggen tegen een optreden. Zorg dat er drank is voor in de pauzes (en dat is dus niet alleen bier…) en zorg dat het een ruimte betreft die afgesloten kan worden of waar niemand komt (anders blijf je met alle waardevolle spullen slepen).
De DJ staat te hard…
Bij veel optredens, met name bij tentfeesten, is er in de pauzes een DJ. Dat hoeft geen probleem te zijn, maar besef als band dat dit een risico met zich meebrengt. De DJ van vorige week was een DJ van de discotheek zelf. En hij maakte ook gebruik van de geluidsinstallatie van de discotheek zelf. Maar veel erger, hij begreep het niet helemaal en vond zichzelf belangrijker dan het feestje of het publiek. Allereerst speelde hij in de pauzes muziek die totaal niet aansloot bij wat wij als band speelden. De band zocht de de interactie met het publiek op met herkenbare en dansbare covers. De DJ draaide house en ‘dreunmuziek’ die niet echt op een bruiloft thuishoort. Dat wat de band had opgebouwd (of probeerde op te bouwen bij dit specifieke optreden) werd in de pauze weer afgebroken door (in dit geval) een ego tripper die zijn eigen ding deed. Daarnaast was het volume veel en veel te hard. Hij kon zelf de knoppen bedienen (hij speelde over de geluidsinstallatie van de discotheek) en vond hij blijkbaar belangrijk om zo hard mogelijk te staan (of in elk geval veel harder dan de band).
Een DJ kan heel veel toevoegen aan een feest. En een goede DJ zal doorgaan daar waar een band ophoudt. Een goede DJ zal luisteren en kijken naar het publiek en daarop inspelen. Een goede DJ voegt veel toe. Maar zorg als band altijd dat je afspraken maakt over een DJ in de pauzes. Eis dat een DJ vergelijkbare muziek draait. Eis dat een DJ inprikt op de geluidsinstallatie van de PA (zodat zij het volume kunnen bewaken). Een zorg dat de DJ vooraf aan jullie optreden de playlist gezien heeft zodat hij weet wat hij niet moet draaien.
Het publiek is raar…
Een bruiloft lijkt een leuke gelegenheid om te mogen spelen als band. En dat is het meestal ook. Je kunt namelijk de dag voor een bruidspaar maken of breken. Het is toch een belangrijke gebeurtenis en het feest is meestal het hoogtepunt van de dag (in elk geval voor de meeste gasten, maar vaak ook voor het bruidspaar). Maar vorige week hadden we een heel erg raar publiek. Zeldzaam… Na afloop hebben we nog lang zitten filosoferen over wat er nu eigenlijk gebeurde die avond. Het leek alsof er twee kampen waren. De linkerkant van de zaal waren ‘zijn’ mensen en de rechterkant van de zaal waren ‘haar’ mensen. Er hing een spanning alsof de twee ‘kampen’ elkaar niet mochten en er waren ook veel chagrijnige blikken over en weer. De leeftijd varieerde van 15 tot 85. Er was een mengeling van ‘overdressed’ en ‘underdressed’. Gedanst werd er nauwelijks. Gekletst werd er nauwelijks. Het bruidspaar keer alleen maar boos als ze door de zangeressen werden aangesproken of als er interactie werd opgezocht door de band. Het was een heel erg vreemde gewaarwording! En met name omdat je het niet verwacht en er verder weinig invloed op hebt.
Het bovenstaande komt gelukkig bijna nooit voor. En je kunt het ook niet voorkomen. Er wordt, zeker bij buitenpodia of festivals, niet altijd gedanst. Maar dat wil absoluut niet zeggen dat mensen het optreden niet leuk vinden en dat merk je als band vanzelf. Maar als je een avond hebt waarin alles tegenzit, dan is wordt het optreden een kwestie van ‘werken’. Je hobby wordt dan werk en je probeert zo goed en professioneel mogelijk de avond tot een goed einde te brengen. Maar na afloop heb je een kater en ben je doodmoe. Werken kost veel meer energie dan het beoefenen van je hobby. Je kunt zo’n avond helaas niet voorkomen, aangezien je vooraf nooit weet wat voor een publiek je krijgt. En zeker bij een bruiloft verwacht je een ander soort publiek. Maar als het je overkomt, zorg dan gewoon dat je nog wel lol hebt op het podium met de bandleden onderling. Het zijn van die avonden om snel te vergeten en daardoor ook nooit meer te vergeten…
De conclusie: timmer je contract dicht!
Je kun het dus niet voorkomen. Maar je kunt wel dingen uitsluiten middels een goed contract en goed contact met je klant en de locatie. Denk aan laden en lossen, op- en afbouw, toegankelijkheid, stroom, overnachtingen, parkeergelegenheid, speeloppervlakte, overkapping bij buiten optredens, kleedruimte, geluidsnormen, verlichting, speeltijden, eten en drinken, reiskosten, DJ’s, aansprakelijkheid, introducees, annuleringen en betalingstermijnen.
Zo heeft Van Halen in hun contract staan dat ze een schaal gevuld met M&M’s in hun kleedruimte willen hebben. Maar er mogen geen blauwe M&M’s in zitten! Organisaties denken dat het Van Halen in de bol is geslagen en veel mensen verklaren hun voor gek. Maar het is juist heel erg slim. Het is voor artiesten van dat kaliber de garantie dat alles goed geregeld is. Als voor een organisatie het sorteren van een schaal M&M’s al lastig is, dan zal het met het geluid ook wel niet goed geregeld zijn. Wellicht gaat het een beetje ver om als coverband dit in je contract op te nemen, maar de essentie is waarschijnlijk duidelijk! De meeste mensen spelen gitaar omdat het een hobby en passie is en omdat het leuk is. Dus als je het leuk kunt houden dankzij goede afspraken met je klant dan moet je dat absoluut doen! Voor jou is het wellicht dagelijkse of wekelijkse kost, maar voor jouw klanten niet!
Optreden en gitaarspelen in een band is niet leuk!
Optreden is als het goed is leuk. Voor velen is optreden zelfs het hoogtepunt van hun hobby. En vrijwel alle optredens zijn ook leuk. Maar vorige week had ik een zeldzame avond. Een avond om snel te vergeten. Het was een optreden dat niet leuk was. En het was nota bene een optreden op een bruiloft, wat normaal gesproken een groot feest is met een bijzonder karakter. Ik zal in dit artikel een indruk proberen te geven van wat er allemaal niet leuk was en wat er allemaal misging. Enerzijds lekker om even mijn frustratie van me af te schrijven, maar anderzijds een wijze les. Welke zaken moet je als band contractueel goed afdekken en waar moet je allemaal aan denken?
Er is niemand…
Ik was gevraagd om vorige week in te vallen bij een coverband. Daar had ik positief op gereageerd, zonder te weten wat voor een avond het zou worden. Een klein verslagje… Het is drie uur ‘s middags en ik ga mijn spullen eens bij elkaar zetten. Versterker, gitaren, effecten, kabels, draadloze systemen, reserve onderdelen zoals batterijen en snaren en uiteraard een aantal outfits voor op het podium. De auto zit na het inladen op de voorstoelen na vol en het was een uur rijden naar de plaats van bestemming, ergens in het midden van het land (ik zal de naam niet noemen; stel je voor dat het bruidspaar het leest 😉 ). Op de plek van bestemming aangekomen, een discotheek, bleken er al een aantal bandleden en de jongens van het geluidsbedrijf te zijn. Echter, ze konden niet binnen want er was niemand. Er was afgesproken met het bruidspaar dat er vanaf 16:30 kon worden opgebouwd. Wellicht was dit niet doorgegeven, wellicht was het niet afgestemd, wellicht was het een foutje van de discotheek. Maar we konden niet binnen en telefonisch werd er niet opgenomen. En nu? We hadden verder weinig keus en moesten wachten totdat er iemand kwam opdagen. En dat gebeurde tegen 18:00.
De zaal zou om 20:30 opgegaan voor de gasten en we moesten om 21:00 beginnen met spelen. Het geluidsbedrijf (de PA) heeft normaal gesproken twee uur nodig om al het licht en geluid uit te laden, op te bouwen en aan te sluiten. Daarna moet je nog soundchecken, eten en omkleden. En het is op zich wel fijn als dat zonder stress kan en je ook de tijd hebt om goed te soundchecken zodat iedereen zichzelf in de gewenste mix kan horen. Als je om 20:30 klaar moet zijn met soundchecken omdat de gasten arriveren, dan wil je toch zeker wel om 17:00 binnen kunnen. Uiteindelijk waren we om 20:35 klaar met soundchecken toen de eerste mensen al binnen waren. En omdat we om 21:00 moesten beginnen konden we ons meteen gaan omkleden.
De les hieruit is dat je als band altijd contact moet hebben met de locatie. In 95% van de gevallen gaat het ook goed als je geen contact hebt, maar je kunt het risico niet lopen. Zorg dat het geluidsbedrijf dat jullie als band inhuren vooraf contact heeft met de locatie. Zorg dat ze randvoorwaarden rondom stroom, toegankelijkheid, geluidsnormen en aankomsttijden duidelijk doorspreken. Zorg ook dat je een mobiel telefoonnummer hebt in geval van nood.
We hebben honger…
De discotheek was een geweldige plek. het podium zat schuin in een hoek met een uitloop het publiek in voor de zangeressen. Het hing helemaal vol met lampen (dat is al snel in een discotheek) en zogenaamde movingheads (‘computer gestuurd intelligent licht’). Onze PA mocht hier ook gebruik van maken en kon de movingheads aansluiten op hun lichtcomputer. Dat beloofde wat! Na het uitladen van de bus van het geluidsbedrijf (de band hielp even mee, gezien de tijd) en het opbouwen en aansluiten van de muziekinstrumenten (keyboards, gitaren, versterkers, drumstel, etc.) konden we even niets doen. De jongens van het geluid waren druk bezig en het duurde nog zeker een uur voor we konden soundchecken. Het leek ons daarom een goed moment om te gaan eten.
Contractueel was er door de band met het bruidspaar vastgelegd dat er eten geregeld zou zijn voor 12 personen (band + crew). Dit leek dus prima geregeld. Echter, de locatie wist van niets. En aangezien het een discotheek was hadden ze ook geen gezonde maaltijd in huis. Het alternatief was om iets te gaan halen of om een frituurpan in de snackbar van de discotheek aan te zetten. Na overleg werd voor het laatste gekozen en zaten we tegen 20:00 nog snel half gare friet en een frikandel weg te werken. En veel tijd hadden we niet, want we moesten gaan soundchecken voordat het publiek arriveerde.
Het is goed om contractueel vast te leggen dat er eten geregeld moet zijn voor de band als deze rond etenstijd moet opbouwen, soundchecken of spelen. Belangrijk is ook om vast te leggen dat het om een gezonde maaltijd moet gaan, aangezien je er anders elke keer met friet en een frikandel vanaf komt. Voor een keer niet erg, maar niet echt een goede bodem voor een avond hard werken. Je kunt het eten door je klant contractueel ook laten afkopen, maar dan moet je zelf iets regelen. Het is handig om het afkopen prijstechnisch niet interessant te maken zodat je je daarmee niet hoeft bezig te houden (dat wil je namelijk niet als band). Zorg dat je afspraken maakt bij aankomst op de locatie over het tijdstip dat het eten klaar moet zijn. Dan weet je dat het geregeld is en kun je er wat betreft de planning ook rekening mee houden.
Het is donker en klein….
De kleedruimte is altijd een verrassing. Soms kom je terecht in echte artiesten kleedruimtes, zoals het hoort. Tafels en stoelen, spiegels, stromend water, een wc, genoeg ruimte voor een hele band en een gevarieerd en goed gevulde koelkast. De mooiste kleedruimte die ik meegemaakt heb had ook nog een 6 persoons jacuzzi, maar dat is zeldzaam 🙂 Maar het komt ook vaak voor, zeker in kroegen, dat het behelpen is in het voorraadhok of een ander afgelegen kamertje. En dat heeft ook wel zijn charmes. vorige week bleek er geen fatsoenlijke kleedruimte te zijn. Uiteindelijk mochten we omkleden in een klein donker en vochtig kamertje dat met een deur schuin achter het podium zat. Op zich geen probleem. Echter, er was geen spiegel, geen koelkast en heel weinig plek om met een hele band in de pauzes te verblijven. Het meest vervelende was dat de wc zich aan de andere kant van de discotheek bevond en dat je om daar te komen over het podium en door het publiek heen moest. Verre van ideaal dus.
Zorg dat er goede afspraken gemaakt worden over een kleedruimte of dat je op zijn minst weet wat je te wachten staat zodat je er rekening mee kunt houden of ‘nee’ kunt zeggen tegen een optreden. Zorg dat er drank is voor in de pauzes (en dat is dus niet alleen bier…) en zorg dat het een ruimte betreft die afgesloten kan worden of waar niemand komt (anders blijf je met alle waardevolle spullen slepen).
De DJ staat te hard…
Bij veel optredens, met name bij tentfeesten, is er in de pauzes een DJ. Dat hoeft geen probleem te zijn, maar besef als band dat dit een risico met zich meebrengt. De DJ van vorige week was een DJ van de discotheek zelf. En hij maakte ook gebruik van de geluidsinstallatie van de discotheek zelf. Maar veel erger, hij begreep het niet helemaal en vond zichzelf belangrijker dan het feestje of het publiek. Allereerst speelde hij in de pauzes muziek die totaal niet aansloot bij wat wij als band speelden. De band zocht de de interactie met het publiek op met herkenbare en dansbare covers. De DJ draaide house en ‘dreunmuziek’ die niet echt op een bruiloft thuishoort. Dat wat de band had opgebouwd (of probeerde op te bouwen bij dit specifieke optreden) werd in de pauze weer afgebroken door (in dit geval) een ego tripper die zijn eigen ding deed. Daarnaast was het volume veel en veel te hard. Hij kon zelf de knoppen bedienen (hij speelde over de geluidsinstallatie van de discotheek) en vond hij blijkbaar belangrijk om zo hard mogelijk te staan (of in elk geval veel harder dan de band).
Een DJ kan heel veel toevoegen aan een feest. En een goede DJ zal doorgaan daar waar een band ophoudt. Een goede DJ zal luisteren en kijken naar het publiek en daarop inspelen. Een goede DJ voegt veel toe. Maar zorg als band altijd dat je afspraken maakt over een DJ in de pauzes. Eis dat een DJ vergelijkbare muziek draait. Eis dat een DJ inprikt op de geluidsinstallatie van de PA (zodat zij het volume kunnen bewaken). Een zorg dat de DJ vooraf aan jullie optreden de playlist gezien heeft zodat hij weet wat hij niet moet draaien.
Het publiek is raar…
Een bruiloft lijkt een leuke gelegenheid om te mogen spelen als band. En dat is het meestal ook. Je kunt namelijk de dag voor een bruidspaar maken of breken. Het is toch een belangrijke gebeurtenis en het feest is meestal het hoogtepunt van de dag (in elk geval voor de meeste gasten, maar vaak ook voor het bruidspaar). Maar vorige week hadden we een heel erg raar publiek. Zeldzaam… Na afloop hebben we nog lang zitten filosoferen over wat er nu eigenlijk gebeurde die avond. Het leek alsof er twee kampen waren. De linkerkant van de zaal waren ‘zijn’ mensen en de rechterkant van de zaal waren ‘haar’ mensen. Er hing een spanning alsof de twee ‘kampen’ elkaar niet mochten en er waren ook veel chagrijnige blikken over en weer. De leeftijd varieerde van 15 tot 85. Er was een mengeling van ‘overdressed’ en ‘underdressed’. Gedanst werd er nauwelijks. Gekletst werd er nauwelijks. Het bruidspaar keer alleen maar boos als ze door de zangeressen werden aangesproken of als er interactie werd opgezocht door de band. Het was een heel erg vreemde gewaarwording! En met name omdat je het niet verwacht en er verder weinig invloed op hebt.
Het bovenstaande komt gelukkig bijna nooit voor. En je kunt het ook niet voorkomen. Er wordt, zeker bij buitenpodia of festivals, niet altijd gedanst. Maar dat wil absoluut niet zeggen dat mensen het optreden niet leuk vinden en dat merk je als band vanzelf. Maar als je een avond hebt waarin alles tegenzit, dan is wordt het optreden een kwestie van ‘werken’. Je hobby wordt dan werk en je probeert zo goed en professioneel mogelijk de avond tot een goed einde te brengen. Maar na afloop heb je een kater en ben je doodmoe. Werken kost veel meer energie dan het beoefenen van je hobby. Je kunt zo’n avond helaas niet voorkomen, aangezien je vooraf nooit weet wat voor een publiek je krijgt. En zeker bij een bruiloft verwacht je een ander soort publiek. Maar als het je overkomt, zorg dan gewoon dat je nog wel lol hebt op het podium met de bandleden onderling. Het zijn van die avonden om snel te vergeten en daardoor ook nooit meer te vergeten…
De conclusie: timmer je contract dicht!
Je kun het dus niet voorkomen. Maar je kunt wel dingen uitsluiten middels een goed contract en goed contact met je klant en de locatie. Denk aan laden en lossen, op- en afbouw, toegankelijkheid, stroom, overnachtingen, parkeergelegenheid, speeloppervlakte, overkapping bij buiten optredens, kleedruimte, geluidsnormen, verlichting, speeltijden, eten en drinken, reiskosten, DJ’s, aansprakelijkheid, introducees, annuleringen en betalingstermijnen.
Zo heeft Van Halen in hun contract staan dat ze een schaal gevuld met M&M’s in hun kleedruimte willen hebben. Maar er mogen geen blauwe M&M’s in zitten! Organisaties denken dat het Van Halen in de bol is geslagen en veel mensen verklaren hun voor gek. Maar het is juist heel erg slim. Het is voor artiesten van dat kaliber de garantie dat alles goed geregeld is. Als voor een organisatie het sorteren van een schaal M&M’s al lastig is, dan zal het met het geluid ook wel niet goed geregeld zijn. Wellicht gaat het een beetje ver om als coverband dit in je contract op te nemen, maar de essentie is waarschijnlijk duidelijk! De meeste mensen spelen gitaar omdat het een hobby en passie is en omdat het leuk is. Dus als je het leuk kunt houden dankzij goede afspraken met je klant dan moet je dat absoluut doen! Voor jou is het wellicht dagelijkse of wekelijkse kost, maar voor jouw klanten niet!
Gerelateerde Artikelen: